μονή

Βλ. λ. μοναστήρι ή μονή.

* * *

η (ΑΜ μονή)

1. μοναστήρι

2. τόπος διαμονής, κατάλυμα («ἐν τῇ οἰκίᾳ τοῡ πατρός μου μοναὶ πολλαί εἰσιν», ΚΔ)

3. τόπος στον οποίο μένει ή σταθμεύει κανείς προσωρινά, χάνι, πανδοχείο («τέτμηται δὲ διὰ τῶν μονῶν ἡ ὁδός», Παυσ.)

4. φρ. «αιώνιες μονές» — η μετά θάνατον ζωή («μετέστη εις τας αιωνίους μονάς» — πέθανε

νεοελλ.

1. φωλιά άγριου ζώου, μονιά

2. μουσ. μελωδία πάνω στον ίδιο μουσικό φθόγγο με περισσότερους από έναν χρόνο

νεοελλ.-μσν.

καλύβα για διαμονή ζώου, στάβλος

μσν.

1. λημέρι

2. (για νεκρό) τάφος

3. απόσταση ανάμεσα σε δύο στάσεις ή διανυκτερεύσεις

4. φρ. α) «ἄϋλοι μοναί» — η μέλλουσα ζωή

β) «μοναί κυρίου» — παράδεισος

γ) «ἀπέρχομαι εἰς τὰς ἐκεῑθεν μονάς» — πεθαίνω

δ) «ποιῶ μονήν» — κατασκηνώνω, διαμένω προσωρινά

αρχ.

1. παραμονή σε έναν τόπο, αργοπορία

(«μὴ λαμβάνειν μονὴν μηδὲ στάσιν», Πολύβ.)

2. χρονική διάρκεια («μονὴ αἰσθήματος», Αριστοτ.)

3. μονιμότητα, στερεότητα

4. γραμμ. διατήρηση

5. μοναστικός βίος

6. βεβαίωση ενώπιον δικαστηρίου η οποία κυρίως αφορά την ανάληψη υποχρέωσης από εκείνον που κάνει τη βεβαίωση.

[ΕΤΥΜΟΛ. < μένω. Η λ. εμφανίζει την ετεροιωμένη βαθμίδα μου- τού θ. μεν- τού μένω*. Η χρησιμοποίηση τής λέξης στους χριστιανικούς χρόνους με σημ. «μοναστήρι» τη συνέδεσε παρετυμολογικά με τους τ. μόνος, μονάζω κ.λπ.].